Class 8 Science Unit 1 All Exercise || वैज्ञानिक परिक्षण ||

 १. वैज्ञानिक सिकाइ 

(Scientific Learning)

 

 

1. दिइएका प्रश्नको सही विकल्प छान्नुहोस् : (Choose the correct option for the given question:) 

 

क) कुनै वस्तु, घटना वा प्रक्रियालाई ध्यानपूर्वक ज्ञानेन्द्रियबाट अनुभव गर्ने प्रक्रियालाई के भनिन्छ ? (To experience an object, event or process through the senses What is the process called?)

 

(अ) परीक्षण (test)

(आ) परिकल्पना (hypothesis)

(इ) जिज्ञासा (curiosity)

(ई) अवलोकन(observation) 

 

 

ख) कुनै क्षेत्रका किसानले रासायनिक वा प्राङगारिक मलमध्ये कुन वढी प्रयोग गर्छन् भनी अध्ययन गर्नुपरेमा तलका मध्ये कुन अध्ययन विधि उपयुक्त हुन्छ ? (Which of the chemical or organic fertilizers is more used by the farmers of a regionWhich of the following study methods is suitable if you have to study?)

 

(अ) अवलोकन ( observation)

(आ) परीक्षण (test)

(इ) अनुसन्धान (Research) 

(ई) सर्वेक्षण (Survey)

 

 

(ग) प्रयोगशालामा जाँदा तलका मध्ये साथीले कुन काम गर्दा तपाईं रोक्नुहुन्छ ? (Which of the following would you stop your friend from doing while going to the laboratory?)

 

(अ) प्रयोगशालाको रसायन चारन वा सुँध्न खोजेमा (Trying to taste or smell laboratory chemicals) 

(आ) ब्याबकोट लगाएर प्रयोगशाला गएमा ( If you go to the laboratory wearing a coat)

(इ) बिकरमा पानी तताएमा ( If water is heated in a beaker)

(ई) टेस्ट्ट्युव तताउँदा होल्डर प्रयोग गरेमा ( If a holder is used while heating the testtube)

 

 

(घ) धुँवा आउने रसायनको रासायनिक प्रतिक्रिया गर्दा के गर्नुपर्छ ? (What should be done during the chemical reaction of the fumes?)

 

(अ) हात पर राखेर गर्नुपर्छ । ( It should be done by placing it on the hand.)

(आ) टेबुलमा राखेर गर्नुपर्छ । ( It should be placed on the table.)

(इ) स्यान्डमा राखेर गर्नुपर्छ । (It should be kept in sand.) 

(ई) हुड (hood) मा लगेर गर्नुपर्छ । (should be carried in the hood.)

 

 

(ङ) वैज्ञानिक अध्ययन गर्दा सबैभन्दा पहिले के गरिन्छ ? (What is done first in scientific study?)

 

(अ) अनुसन्धान ( Research) 

(आ) अवलोकन (Observation) 

(इ) परीक्षण (Test)

(ई) प्रयोग (Experiment)

 

 

2. फरक छुटयाउनुहोस् : (Distinguish the difference:)

 

क) अवलोकन र परीक्षण (Observation and test)

ख) अनुसन्धान र सर्वेक्षण (Research and survey)

 

क) अवलोकन र परीक्षण (Observation and test)

 

अवलोकन(Observation)

 

कुनै वस्तु, घटना वा प्रक्रियालाई ध्यानपूर्वक ज्ञानेन्द्रियहरुको प्रयोग गरी अनुभव गर्ने प्रक्रियालाई अवलोकन भनिन्छ | (The process of experiencing an object, event or process carefully using the process of the senses is called observation.)

 

अवलोकन वैज्ञानिक सिकाइ प्रक्रियाको पहिलो चरण हो । (Observation is the first step in the scientific learning process.) जस्तै: फन्जाइको अवलोकन आदि । (Eg: observation of fungi etc.)

 

 

परीक्षण (test)

 

हामीले गरेको अनुमान ठिक छ वा छैन भनेर एउटा निश्चित वैज्ञानिक प्रक्रिया अपनाएर प्रयोगशाला वा प्रयोगशालाबाहिर जाँच्नुलाई परीक्षण भनिन्छ । (To check whether our hypothesis is correct or not by following a certain scientific procedure in a laboratory or outside a laboratory is called a test.) 

 

परीक्षण वैज्ञानिक सिकाइ प्रक्रियाको तेस्रो चरण हो ।(Testing is the third step in the scientific learning process.) जस्तै: अम्ल, क्षार र लवणको परीक्षण आदि I (Eg: Acid, alkali and salt test etc.)

 

 

ख) अनुसन्धान र सर्वेक्षण (Research and survey)

 

अनुसन्धान (Research)

 

कुनै प्रश्न वा जिज्ञासाको उत्तर खोज्नका लागि गरिने गहन अध्ययन नै अनुसन्धान हो । (Research is an in-depth study to find an answer to a question or inquiry.)

 

अनुसन्धान गर्दा गर्नुपर्ने पहिलो चरण उद्देश्य निर्धारण हो । (The first step in conducting research is determining the objective.)

 

 

सर्वेक्षण (survey)

 

कुनै विषयवस्तु वा समस्यासँग सम्बन्धित क्षेत्रमा प्रत्यक्ष गएर तथ्यांक संकलन गरी निष्कर्षमा पुग्ने कार्य नै सर्वेक्षण हो । ( A survey is the act of going directly to an area related to a topic or problem, collecting data and reaching a conclusion.)

 

सर्वेक्षण गर्दा गर्नुपर्ने पहिलो चरण उद्देश्य छनोट हो । (The first step in conducting a survey is to select an objective.)

 

 

3. कारण लेख्नुहोस: (Write reason:)

 

क) प्रयोगात्मक कार्य गर्दा सावधानी अपनाउनुपर्छ । ( Care should be taken while doing experimental work.) 

 

उत्तरः प्रयोगात्मक कार्य गर्दा चरण ख्याल गर्नुपर्छ किनकि यी गतिविधिहरूले हाम्रो सुरक्षा र तपाईंको वरपरका मानिसहरूको सुरक्षालाई असर गर्न सक्छ । यी कामहरूमा वैज्ञानिक उपकरण, रासायनिक पदार्थ र अन्य खतरनाक तत्वहरू प्रयोग गरिन्छ। यी राम्रोसँग प्रयोग नगरेमा हामीहरूको ज्यान समेत जान सक्छ त्यसैले प्रयोगात्मक कार्य गर्दा सावधानी अपनाउनुपर्छ । (Ans : Care should be taken while doing experimental work as these activities may affect our safety and the safety of those around you. Scientific equipment, chemicals and other dangerous elements are used in these works. If we do not use these properly, our lives can also be lost, so we must be careful while doing experimental work.)

 

 

ख) प्रयोग तथा सर्वेक्षण गरिसकेपछि प्रतिवेदन तयार गरिन्छ । ( A report is prepared after experiment and survey.)

 

उत्तरः प्रयोग तथा सर्वेक्षणहरूले विभिन्न विषयहरूको अध्ययन गर्न र त्यसका बारेमा नयाँ जानकारीहरू संग्रह गर्न मद्दत गर्छन्। यो जानकारी संग्रहले सरकार, अध्ययन संस्थाहरू, उत्पादक तथा सेवा प्रदायक संस्थाहरू, समाज तथा संगठनहरू जस्ता सबै अधिकारी तथा निजी संस्थाहरूलाई नयाँ नयाँ जानकारीहरू प्रदान गर्न मद्दत गर्छन्। त्यसैले भयो तथा सर्वेक्षण गरिसकेपछि प्रतिवेदन तयार गरिन्छ | (Ans: Experiments and surveys help to study various topics and collect new information about them. This information collection helps to provide new information to all authorities and private organizations such as government, academic institutions, manufacturing and service provider organizations, societies and organizations. Therefore, after the survey is done, a report is prepared.)

 

 

ग) अवलोकन सिकाइका लागि पहिलो चरण हो । ( Observation is the first step for learning.) 

 

उत्तरः अवलोकन सिकाइका लागि पहिलो चरण हो किनभने यसले हामीलाई अध्ययन गर्नुपर्ने विषयको सामान्य सारांश दिन्छ । यसले हामीलाई विषयको सार, मुख्य बुँदा र सन्दर्भ बुझ्न मद्दत गर्छ । तसर्थ, हामीले पूर्ण रूपमा अध्ययन गर्न लागेका अध्ययनलाई बुझ्नु अघि, हामी यसको महत्त्वपूर्ण बुँदाहरू अवलोकन गरेर बुझ्न सक्छौं । त्यसैले अवलोकन सिकाइको पहिलो चरण हो । (Ans: Observation is the first step for learning because it gives us a general overview of the topic to be studied. It helps us understand the gist, main point and context of the subject. Therefore, before we fully understand the study we are about to study, we can understand it by observing its important points. So observation is the first step of learning.)

 

 

4. तलका प्रश्नको उत्तर लेख्नुहोस् : (Write the answers to the following questions:)

 

क) अवलोकन भनेको के हो ? (What is observation ?)

 

उत्तरः कुनै वस्तु, घटना वा प्रक्रियालाई ध्यानपूर्वक ज्ञानेन्द्रियहरुको प्रयोग गरी अनुभव गर्ने प्रक्रियालाई अवलोकन भनिन्छ । (Ans: The process of carefully experiencing an object, event or process using the senses is called observation.)

 

 

ख) वैज्ञानिक कार्यमा अवलोकनको के महत्व छ ? (What is the importance of observation in scientific work?)

 

उत्तर: वैज्ञानिक कार्यमा अवलोकन गर्नु वैज्ञानिक अनुसन्धानमा उन्नति गर्न अत्यन्त महत्वपूर्ण छ । यसले नै सबै वैज्ञानिक अनुसन्धानहरूमा सक्षम रहने छन् जुन उनीहरूलाई नयाँ ज्ञान र विज्ञानको तरलतासँग जोड्छ। अवलोकनले वैज्ञानिक अनुसन्धान विधि र तकनीकलाई पुनः पुष्टि गर्दछ, नयाँ अध्ययनको निर्देशन र संचालन गर्दछ र नयाँ विज्ञानीहरूलाई आदर्श वैज्ञानिक अनुसन्धानका बारेमा सिकाउँदछ। त्यसैले वैज्ञानिक कार्यमा अवलोकनको ठूलो महत्व छ । (Answer : Observation in scientific work is very important to progress in scientific research. This will enable all scientific researches to connect them with new knowledge and fluidity of science. Observation reaffirms scientific research methods and techniques, directs and conducts new studies, and teaches new scientists about ideal scientific research. Therefore observation has great importance in scientific work.)

 

 

ग) अवलोकनबाट प्राप्त जानकारी नपाएको अवस्थामा वैज्ञानिक कार्यमा के गरिन्छ ? (What is done in scientific work when the information obtained from observation is not available?)

 

उत्तर: जब अवलोकनबाट जानकारी फेला पार्न सकिँदैन, अब हामीहरुले विभिन्न स्रोतहरू प्रयोग गर्न सक्छौं जस्तै गुगल खोजी, अन्य वैज्ञानिक वा अनुसन्धानकर्ताहरू, पुस्तकालयहरू आदि। हामीले अन्य विज्ञान क्षेत्रहरूसँग सम्बन्धित जानकारी पनि प्रदान गर्न सक्छौं । जुन त्यो विषयसँग सम्बन्धित हुन सक्छ I (Ans: When information cannot be found by observation, now we can use various sources like Google search, other scientists or researchers, libraries etc. We may also provide information related to other scientific fields that may be related to that topic.)

 

 

घ) परीक्षण गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु के के हुन् ? (What are the things to pay attention to while testing?) उत्तर: परीक्षण गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु निम्न छन् । (Ans. Following are the points to be noted while doing the test.)

 

- शिक्षकको उपस्थितिमा मात्र परीक्षण गर्नुपर्छ ।

Test should be done only in presence of teacher.

- परीक्षण गर्दा झ्याल ढोका खुला गर्नुपर्छ ।

Windows and doors should be open while testing.

- परीक्षण गर्दा रसायन चाख्नु हँदैन ।

Do not taste chemicals while testing

- परीक्षण गर्दा पन्जा चश्मा लगाएर गर्नुपर्छ ।

Gloves and goggles should be worn during the test.

- कुनै पनि दुर्घटना भएमा शिक्षकलाई खबर गरिहाल्नुपर्छ ।

Any accident should be reported to the teacher.

 

 

ङ) प्रयोगशालामा काम गर्दा गर्न हुने र गर्ननहुने कार्यहरू तालिकामा प्रस्तुत गर्नुहोस् । (Present in a table the do's and don'ts while working in the laboratory.)

 

उत्तर: प्रयोगशालामा काम गर्दा गर्न हुने र गर्न नहुने कार्यहरु तालिकामा यसप्रकार छन् । (Answer: Dos and don'ts while working in the laboratory are as follows in the table.)

 

गर्न हुने कार्य (Do Work)

 

- प्रयोग कार्यहरुको योजना तथा निर्धारण गर्नुपर्छ I(Planning and determination of experimental tasks.)

 

- प्रयोगका लागि आवश्यक सामग्रीहरुको तयारी गर्नुपर्छ I(Materials needed for use should be prepared.)

 

- प्रयोग गर्दा उत्पन्न हुने थुप्रै परिणामहरुको नोट गर्नुपर्छ |(Several consequences should be noted when using.)

 

- गरेको सामग्रीहरु अलग गरेर सुरक्षित राख्नुपर्छ । (The materials should be separated and kept safe.)

 

गर्न नहुने कार्य (Don't do work)

 

- प्रयोगशालामा काम गर्दा रसायनहरु चानु हुँदैन I(Do not taste chemicals while working in the laboratory.)

 

- झ्यालढोका बन्द राख्नुहुँदैन । (Windo should not be kept closed.)

 

- आफूले थाहानपाएका रसायनहरु छुनु हुँदैन । (Do not touch chemicals that you know.)

 

- चस्मा र पञ्जाको प्रयोग गर्न बिर्सिनु हुँदैन । ( Do not forget to use goggles and gloves I)

 

 

च) अनुसन्धान गर्दा के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ? (What should be considered while researching?)

 

उत्तरः अनुसन्धान गर्दा निम्न कुरामा ध्यान दिनुपर्छ | ( Ans : The following points should be taken into account while doing research.)

 

१. अनुसन्धान गर्दा चरणअन्तर्गत रहेर कार्य गर्नुपर्छ ।

1. While researching, work should be done in stages.

 

२. अनुसन्धान गर्दा विभिन्न उद्देश्यमा केन्द्रीत रहेर मात्र गर्नुपर्छ ।

2. Research should be done by focusing on different objectives.

 

३. अनुसन्धानमा समय निकै महत्वपूर्ण हुन्छ त्यसैले कुन बिषयमा कति समय लाग्छ कति समयमा समाप्त हुन्छ सबै कुराको ध्यान गर्नुपर्छ ।

3. Time is very important in research, so you have to pay attention to how much time it will take and how much time it will finish.

 

 

छ) कस्तो अवस्थामा सर्वेक्षण गरिन्छ ? (Under what circumstances is the survey conducted?)

 

उत्तरः अनुसन्धान सकिएपछि कुनै विषयवस्तु वा समस्यासँग सम्बन्धित क्षेत्रमा प्रत्यक्ष गएर तथ्याङ्कहरु संकलन गरी निष्कर्षमा पुग्ने अवस्थामा सर्वेक्षण गरिन्छ । (Answer: After the research is completed, a survey is conducted in the case of going directly to the area related to a subject or problem, collecting data and reaching a conclusion.)

 

 

ज) एलिनालाई हरिया बिरुवालाई सूर्यको प्रकाशको आवश्यकता सम्बन्धि अध्ययन गर्न मन लागेछ उनलाई सो अध्ययन कसरी गर्ने भन्नेबारे स्पष्ट विधिसहितको सुझाव दिनुहोस् I(Alina wants to study about the need of sunlight for green plants. Give him suggestions on how to do the study with a clear method.)

 

उत्तरः एलिनालाई हरिया बिरुवाबाट सूर्यको प्रकाशको आवश्यकता सम्बन्धी अध्ययन गर्न मन लागेछ उनलाई सो अध्ययन कसरी गर्ने भन्नेबारे स्पष्ट विधिसहितको सुझाव यसप्रकार छ I (Ans : Alina would like to study the need of sunlight from green plants. Here is a suggestion with a clear method on how to do the study.)

 

1. एलिनालाई सबैभन्दा पहिला हरिया बिरुवालाई सूर्यको प्रकाश आवश्यकतासम्बन्धी अवलोकन, जिज्ञासा र खोजको लागि प्रश्न गर्नुपर्छ ।

1. Alina should first be asked to observe, inquire, and discover the sunlight requirements of green plants.

 

2. एलिनाले हरिया बिरुवालाई सूर्यको प्रकाश आवश्यकता सम्बन्धी परिकल्पना निर्माण गर्नुपर्छ ।

2. Elina must formulate a hypothesis regarding the sunlight requirements of green plants.

 

3. एलिनाले हरिया बिरुवालाई सूर्यको प्रकाश आवश्यकता सम्बन्धी प्रयोगबाट परीक्षण गर्नुपर्छ ।

3. Elina should test the green plants with an experiment on their sunlight requirements.

 

4. एलिनाले हरिया बिरुवालाई सूर्यको प्रकाश आवश्यकता सम्बन्धी प्रयोगबाट परीक्षण गरिसकेपछि परिमाण र निष्कर्ष निकाल्नुपर्छ ।

4. Elina should measure and draw conclusions after experimenting with sunlight requirements of green plants.

 

5. त्यसपछि निष्कर्ष मिले नमिलेको भने थाहा पाउन परिकल्पना परीक्षण गर्नुपर्छ ।

5. Then the hypothesis should be tested to find out if the conclusion is inconsistent.

 

6. र अन्तिममा प्रतिवेदन तयार गर्नुपर्छ ।

6. And finally a report should be prepared.